Thoái hóa khớp (THK) gối là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh lý xương khớp, là nguyên nhân chính gây đau, hạn chế vận động và tàn tật ở người trung niên và lớn tuổi. Theo số liệu thống kê năm 2023 tại Bệnh viện Y học cổ truyền (YHCT) Long An, có khoảng 3.000 lượt bệnh nhân đến khám được chẩn đoán THK gối, chiếm 30% các bệnh lý về khớp.
Trong điều trị THK gối, điều trị nội khoa là phương pháp được ưu tiên hàng đầu. Theo Y học hiện đại, việc điều trị chủ yếu dựa theo nguyên tắc điều trị triệu chứng và phục hồi chức năng vận động của khớp, hạn chế và ngăn ngừa biến dạng khớp. Tương tự Y học hiện đại, YHCT phối hợp giữa sử dụng thuốc với các phương pháp khác như xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, bó thuốc, thay đổi lối sống để cải thiện cơn đau, làm chậm quá trình thoái hóa và nâng cao sức khỏe tổng thể.
Bó thuốc là một phương pháp YHCT đã có lịch sử áp dụng hàng nghìn năm trong việc điều trị những bệnh lý tổn thương ở cơ xương khớp. Nguyên tắc chung của phương pháp Bó thuốc là dựa vào nhiệt độ cao tác động lên dược liệu làm phát huy đặc tính hoạt chất của cây thuốc, thông qua bề mặt da thẩm thấu vào vùng bị tổn thương, tác động vào hệ kinh mạch để lưu thông khí huyết, điều hòa sự cân bằng cơ thể. Bó thuốc bằng máy so với bó thuốc truyền thống có ưu điểm là dễ áp dụng, có thể điều chỉnh nhiệt độ máy, hạn chế ám mùi, bám bẩn và dị ứng thuốc. Tại bệnh viện YHCT Long An, bó thuốc là một trong những kĩ thuật đã được phê duyệt trong danh mục kĩ thuật bệnh viện. Đến năm 2022, bệnh viện đã đưa vào sử dụng máy bó thuốc để phục vụ người bệnh và bước đầu đã ghi nhận hiệu quả điều trị.
Điện châm là phương pháp chữa bệnh phối hợp giữa tác dụng chữa bệnh của châm cứu theo YHCT với kích thích bằng dòng điện của YHHĐ. Điện châm sử dụng dòng điện xung được điều chỉnh bởi nhiều yếu tố, các thông số kích thích khác nhau có ảnh hưởng khác nhau về tác dụng trị liệu, đặc biệt trong giảm đau.
Với xu hướng kết hợp nhiều kĩ thuật cho người bệnh nhằm mang lại hiệu quả điều trị tối đa, đồng thời để có căn cứ phát huy thế mạnh trong lĩch vực khám chữa bệnh YHCT, nhóm tác giả Nguyễn Hữu Phước và các cộng sự tại Bệnh viện Y học cổ truyền Long An đã tiến hành nghiên cứu ứng dụng phương pháp điện châm kết hợp bó thuốc bằng máy trên 206 bệnh nhân thoái hoá khớp gối trong 20 ngày. Kết quả cho thấy triệu chứng đau và mức độ phục hồi vận động trên người bệnh thoái hoá khớp cải thiện rõ rệt, từ đó giúp người bệnh có sớm trở lại sinh hoạt bình thường.
Mặc dù bó thuốc bằng máy dường như khắc phụ dược hầu hết các tác dụng phụ của bó thuốc truyền thống, tuy nhiên bỏng do thuốc hoặc dị ứng da với thuốc bó đều có thể xảy ra. Chính vì lý do này, người bệnh cần lựa chọn cơ sở điều trị an toàn, uy tín, đồng thời tuân thủ theo phác đồ điều trị, hướng dẫn của bác sĩ.
Để đảm bảo hiệu quả điều trị, phương pháp điện châm kết hợp bó thuốc bằng máy yêu cầu người bệnh phải điều trị liên tục từ 15 đến 20 ngày. Mỗi ngày bó thuốc 20 phút sau đó tiếp tục điện châm 30 phút. Trong suốt liệu trình điều trị, người bệnh phải có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, không mang vác đồ vật nặng, không thực hiện những động tác xoay trở đột ngột, vận động thể thao quá mức.
Không giống như kĩ thuật điện châm đã được sử dụng khá rộng rãi, bó thuốc bằng máy là kĩ thuật mới được đưa vào thực hiện trong những năm gần đây. Chính vì vậy bệnh viện YHCT Long An dự kiến sẽ chuyển giao kĩ thuật bó thuốc bằng máy đến các đơn vị y tế trong tỉnh, giúp cho người bệnh tại địa phương tiếp cận kĩ thuật bó thuốc bằng máy dễ dàng hơn, đồng thời bệnh viện sẽ tổ chức thực hiện nhiều nghiên cứu về máy bó thuốc, từ đó tạo điều kiện giúp người bệnh có thêm phương pháp điều trị, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh YHCT.
Bệnh nhân được điều trị thoái hóa khớp gối với phương pháp bó thuốc bằng máy.
Sau đó được tiếp tục điện châm để phát huy cao nhất hiệu quả điều trị.
BS. CKII. Nguyễn Hữu Phước